Các mô hình đặc khu kinh tế (SEZ) được thành lập và phát triển ở nhiều quốc gia trên thế giới từ vài chục năm nay. Tại Việt Nam hiện đang hoàn thiện về các bộ luật pháp lý cho đặc khu kinh tế (ĐKKT). Dự kiến có 3 đặc khu Phú Quốc, Vân Phong, Vân Đồn.
Dự thảo luật đặc khu Việt Nam
Dự thảo Luật Đơn vị hành chính – kinh tế đặc biệt Vân Đồn (tỉnh Quảng Ninh), Vân Phong (tỉnh Khánh Hòa) và Phú Quốc (tỉnh Kiên Giang) hiện chưa được phê duyệt và đang nhận được nhiều ý kiến tranh luận về thời hạn cho nhà đầu tư thuê đất lên đến 99 năm.
Theo dự thảo luật đặc khu Việt Nam, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài theo quy định của Luật Đất đai thuê đất, thuê lại đất, được Nhà nước giao đất có thu tiền sử dụng đất để thực hiện dự án tại đơn vị hành chính – kinh tế đặc biệt có quyền và nghĩa vụ quy định tại Điều 174 và Điều 175 của Luật đất đai tương ứng với hình thức sử dụng đất.
Thời hạn sử dụng đất để sản xuất, kinh doanh tại đơn vị hành chính – kinh tế đặc biệt không quá 70 năm.
Dự thảo Luật Đơn vị hành chính kinh tế đặc biệt cũng đưa ra phương án cho thuê đất trên 70 năm, nhưng không quá 99 năm đối với dự án đầu tư như khu hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo, trung tâm nghiên cứu và phát triển, y tế, giáo dục – đào tạo tại đơn vị hành chính – kinh tế đặc biệt. Trường hợp cho thuê đất tối đa 99 năm chỉ áp dụng trong “trường hợp đặc biệt” và phải được Thủ tướng Chính phủ quyết định.
Đặc khu kinh tế ASEAN
Tại khu vực ASEAN có 4/10 nước cho thuê đất làm Đặc khu kinh tế (ĐKKT). Tại một số QG như: Indonesia, Myanmar… thời hạn thuê đất dành cho các nhà đầu tư tại đặc khu kinh tế hầu hết chỉ kéo dài tối đa đến 50 năm. Việt Nam, Thái Lan và Philippines đang trong quá trình xây dựng cơ chế tăng thời gian thuê lên 99 năm.
Đặc khu kinh tế các nước Châu Á
Tại một số quốc gia châu Á, thời hạn thuê đất dành cho các nhà đầu tư tại đặc khu kinh tế hầu hết chỉ kéo dài tối đa đến 50 năm.
Hiện nay các quốc gia có nhiều khu kinh tế đặc biệt đó là Trung Quốc, Ấn Độ, Iran, Bangladesh, Pakistan, Philippine, Ba Lan, Hàn Quốc, Thái Lan, Campuchia…!
Ban đầu, các quốc gia đều rụt rè và cẩn thận trong việc đưa ra các lợi ích để thu hút đầu tư, trong đó có thời gian cho thuê đất tối thiểu không dưới 30 năm và có cơ chế cho phép kéo dài thời gian thuê.
Theo thời gian, các quốc gia nhìn thấy ích lợi to lớn từ các đặc khu kinh tế này nên đã kéo dài thời gian cho thuê đất lên 50 năm, hoặc 70 năm và thậm chí là 99 năm như Singapore, Malaysia hay Campuchia, Brunei.
Singapore cho phép người nước ngoài sở hữu nhà gắn liền với đất với thời hạn 99 năm. Còn đảo British Virgin Islands (Anh) cho phép quyền sử dụng đất tới 99 năm và sở hữu đất tư nhân.
Tại Trung Quốc, Thâm Quyến là đặc khu tiêu biểu và là biểu tượng gắn liền với sự phát triển của Trung Hoa. Đặc khu kinh tế Thẩm Quyến được coi là dấu mốc phát triển mới của Trung Quốc trong việc đẩy mạnh thực hiện chính sách cải cách mở cửa của nước này.
Hiện Trung Quốc có 7 đặc khu kinh tế bao gồm: Thâm Quyến, Chu Hải, Sán Đầu, Hạ Môn, Hải Nam, Horgos, Kashgar và 18 khu thí điểm thương mại tự do FTA.
